Cattleya percivaliana

Pozostając w klimacie świąteczno-noworocznym przedstawię dzisiaj orchideę, której kwitnienie przypada właśnie na ten okres. Z tej przyczyny C. percivaliana zwyczajowo nazywa bywa 'katleją bożonarodzeniową'.

 

 

Cattleya percivaliana odkryta została w 1881 roku przez Williama Arnolda, kolekcjonera firmy Sanders. Prof. H.G. Reichenbach poproszony o oznaczenie znalezionych roślin sklasyfikował je jako jedyną z odmian C. labiata, dopiero w 1883 roku James O'Brien opisał je jako odrębny gatunek.

Storczyki te występują przede wszystkim w Wenezueli w stanach Trujillo i Lara. Ostatnio spotykane są również w Kolumbii. Rosną na drzewach i skałach w prawie pełnym słońcu, zazwyczaj w głębokich wąwozach w pobliżu rzek lub strumieni na wysokości 1300-2000 m n.p.m.. Te trudne górskie warunki chronią je przed naturalnymi wrogami, ale nie ochroniły przed kolekcjonerami. W Wenezueli na dużych obszarach, gdzie kiedyś C. percivaliana występowała, obecnie już nie rośnie. Tylko bardzo starzy ludzie pamiętają, że te rośliny kiedyś tam istniały.

Podobnie jak u C labiata ten gatunek posiada maczugowate pseudobulwy, które są lekko spłaszczone i silnie pomarszczone. Na każdej z nich wyrasta pojedynczy,  sztywny liść o długości około 20 cm

Kwiatostan wyrasta na szczycie najmłodszej pseudobulwy, dojrzałej w danym sezonie wegetacyjnym. Podobnie jak u Cattleya labiata pęd kwiatowy może być osłonięty pochewką, ale może też rosnąć bez niej. Moja roślina regularnie kwitnie bez pochewki kwiatostanowej

Kwiatostan C. percivaliana - widok z końca listopada

Kwiatostan C. percivaliana - widok po upływie 4 tygodni

Na każdym pędzie wyrasta przeważnie od 1 do 4 kwiatów w rozmiarze około 12 cm. Pojedynczy kwiat zachowuje trwałość od 3 do 4 tygodni.

Większość odmian Cattleya percivaliana występuje w odcieniach koloru jasno różowego, ale spotykane są też klony o kwiatach białych oraz formy niebieskie.

Cattleya percivaliana - forma podstawowa

 

Cechą charakterystyczną wszystkich odmian jest bogato i intensywnie wybarwiona warżka w kolorach od pomarańczowego, przez burgundowy do głębokiego fioletu. Reichenbach porównał ją do perskiego dywanu.

 Ze względu na wybarwienie warżki C.percivaliana była wielokrotnie używana do hybrydyzacji, ale otrzymane krzyżówki nie dziedziczyły tej cechy i nie odniosły większego uznania.

C. percivaliana jest gatunkiem charakterystycznym i łatwym do zidentyfikowania, nawet z zamkniętymi oczami. Pomocny w tym będzie zmysł węchu. 😉  Kwiaty tego gatunku wydzielają dziwną, dość ostrą, ale niekoniecznie przyjemną woń. Niektórzy porównują ją do zapachu stęchlizny.

Znalazłam też informację, że przez większość dnia kwiaty wydzielają nieprzyjemny, trudny do określenia zapach, ale około południa zmienia się on w słodki i piękny kwiatowy, jakby chciał zwabić właściwe owady, które zapewnią zapylanie.

Nie wykluczone, że wraz z odmiennymi formami kolorystycznymi zmienia się też woń kwiatów. (?) Moja Cattleya wydziela zapach identyczny jak... pluskwiaki żerujące latem na owocach jagodowych. Sprawdzałam o różnych porach dnia - zapach cały czas jest taki sam, tylko zmienia się jego natężenie. Na szczęście nie jest to silna woń i skutecznie 'zagłuszanją' ją nadal kwitnące Den. kingianum oraz Zygopetalum maculatum

C. percivaliana jest storczykiem łatwym w pielęgnacji, polecanym dla początkujących. 

Poniżej przedstawiam ogólne zasady uprawy tej orchidei: 

TEMPERATURA

Do uprawy tych storczyków zalecane są temperatury umiarkowane do chłodnych.

Hodowcy podają, że Cattleya percivaliana najlepiej rośnie gdy temperatury utrzymywane są na poziomie (dzień/noc): 23-26/14˚C w lecie i 22-23/12-13˚C w zimie. 

ŚWIATŁO

Do prawidłowego wzrostu Cattleya percivaliana potrzebuje dużo słońca i powietrza. Jeśli nie zapewnimy jej wystarczającego światła będzie rosła, ale nie zakwitnie.

W naturalnych siedliskach Cattleya percivaliana występuje na stosunkowo dużych wysokościach. Często jest to litofit porastający skały ze słoneczną ekspozycją. Ale należy wziąć pod uwagę, że w lecie rzadko bywają tam pogodne dni. Rozjaśnia się zimą i wówczas rośliny często wystawione są na pełne słońce. Dlatego w uprawie w miesiącach zimowych najlepiej by było trzymać storczyki na południowym oknie, a w lecie konieczne jest nieznaczne cieniowanie w godzinach południowych, aby nie dopuścić do poparzenia liści.

Drugą ważną rzeczą jest zapewnienie roślinom intensywnej cyrkulacji powietrza, która będzie chronić je przed przegrzaniem szczególnie przy dużym nasłonecznieniu.

PODLEWANIE

Generalnie C. percivaliana nie lubi mieć mokro. Pochodzi z obszarów, gdzie rzadko padają deszcze, ale odpowiednią wilgoć zapewnia jej specyficzny mikroklimat tworzący się nad rzekami, które zawsze są w miejscu występowania tych storczyków.

W uprawie ważne jest, aby przed kolejnym nawadnianiem podłoże przeschło. Co więcej,

hodowcy zalecają wykonanie podlewania we wczesnych godzinach porannych, aby storczyki mogły wyschnąć przed zapadnięciem zmroku.

Konieczny jest także intensywny ruch powietrza wokół roślin, ponieważ w wilgotnym środowisku łatwo porażane są one przez choroby grzybowe i bakteryjne. To może prowadzić do gnicia nowych przyrostów, korzeni, a nawet dorosłych pseudobulw i jeżeli nawet uda się zatrzymać ten proces, to regeneracja rośliny może potrwać kilka sezonów wegetacyjnych.

Częstotliwość podlewania zależy od rodzaju pojemnika oraz składu mieszanki, w której uprawiamy storczyki. Orientacyjnie można przyjąć, że przy uprawie w glinianej doniczce wypełnionej tylko korą, przy optymalnych temperaturach otoczenia w okresie wegetacji wystarczy nawadniać rośliny 3-4 razy w tygodniu, natomiast w zimie raz na 2 tygodnie.

Jeżeli do podlewania używamy tylko wody miękkiej, co jakiś czas należy dodać do niej wodę z kranu lub uzupełnić ją (dwa razy w sezonie) nawozami bogatymi w wapń i jod. 

NAWOŻENIE

Rośliny należy zasilać w okresie intensywnego wzrostu co tydzień połową sugerowanej dawki nawozu dla storczyków. W początkowej fazie zaleca się nawozy zrównoważone lub bogatsze w azot, natomiast od późnego lata i jesienią - nawozy z wyższą zawartością fosforu.

Dobre efekty daje nawożenie dolistne. Zabieg ten wykonuje się tylko w lecie, w godzinach porannych, używając do tego słabego roztworu (1/4 dawki nawozu zalecanej przez producenta)

PRZESADZANIE

Przesadzanie powinno być wykonywane po kwitnieniu zanim roślina wejdzie w fazę aktywnego wzrostu.

Storczyki te najczęściej uprawia się w płytkich doniczkach wypełnionych luźnym, szybko przesychającym podłożem z dużymi przestrzeniami powietrznymi. 

Najlepiej wybierać doniczki o średnicy nie większej niż przewidywany jedno- lub dwuletni przyrost rośliny, ponieważ w większych pojemnikach podłoże za długo pozostawałoby mokre, co stworzyłoby ryzyko gnicia korzeni.

Jeżeli chcemy uzyskać efektowne, obfite kwitnienie, storczyki powinny być przesadzane bez naruszania bryły korzeniowej do doniczki tylko o rozmiar większej od poprzedniej.

Jako podłoże zwykle stosuje się korę sosnową o średniej granulacji. Można do niej dodać niewielką ilość grubszego perlitu lub lawy oraz węgla drzewnego (po około 10%)

Niektórzy hodowcy do uprawy C. percivaliana zalecają płaskie gliniane donice wypełnione średniej granulacji korą jodłową zmieszaną z lawą

Do uprawy C. percivaliana można też użyć gotowego, gruboziarnistego substratu dla storczyków epifitycznych.

OKRES SPOCZYNKU

W naturze storczyki te nie przechodzą typowego okresu spoczynku. Rosną w głębokich dolinach, przez które zawsze przepływa rzeka, więc cały czas mają zapewnioną odpowiednią wilgotność.

W uprawie przy niskim poziomie światła typowym dla naszych szerokości geograficznych w okresie zimowym, po kwitnieniu należy ograniczyć podlewanie pozwalając, aby podłoże wyschło przed kolejnym nawodnieniem, ale nie wolno dopuścić do nadmiernego zmarszczenia się pseudobulw i liści. Należy też ograniczyć lub całkowicie zrezygnować z nawożenia.

Średnia temperatura zimą powinna być utrzymywana na poziomie 22-23°C w dzień i 12-13˚C w nocy. 

Cattleya percivaliana może przez krótki okres wytrzymać spadek temperatury do +5˚C, ale wówczas bezwzględnie musi mieć suche podłoże.

ROZMNAŻANIE

C. percivaliana  rozmnażana jest jak wszystkie storczyki z rodzaju Cattleya - z nasion i z merystemów w kulturach in vitro - to na skalę masową. W uprawie amatorskiej rozmnaża się przez podział roślin podczas przesadzania. Storczyka dzieli się na sadzonki składające się z 3-4 pseudobulw. Zabieg ten najlepiej przeprowadzić wiosną, gdy zaczynają pojawiać się nowe korzenie, ale zanim roślina wejdzie w fazę aktywnego wzrostu.

Podsumowując, pomimo szlachetnego kształtu i atrakcyjnego wybarwienia kwiaty C. percivaliana są najmniejsze wśród katlei wielkokwiatowych. Posiada zapach, ale jest on bardziej wadą niż zaletą. Pomimo tych niedoskonałości, nawet nierozrośnięty kwitnący egzemplarz wygląda naprawdę imponująco:

Ten gatunek jest szczególnie polecany do kolekcji nawet dla poczatkujących amatorów storczyków, ponieważ jest jednym z najłatwiejszych w uprawie. 

O ile spełni się wysokie wymagania świetlne rośliny, bardzo szybko przyrasta i chętnie, bezproblemowo kwitnie w pożądanym okresie krótkich i szarych dni późną jesienią i w zimie, a przeważnie na przełomie grudnia i stycznia.